Bij ziekten veroorzaakt door virussen komen problemen in de bovenste luchtwegen het meest voor, deze situatie wordt griep genoemd. Bovendien tasten virussen veel orgaansystemen aan, sommige virussen kunnen organen zoals de lever aantasten, en dit wordt hepatitis genoemd. Van sommige virussen is bekend dat ze hartproblemen veroorzaken, hoewel niet vaak. Deze problemen vorderen vaak met minder voor de hand liggende symptomen en veroorzaken geen blijvende hartproblemen. De ziekte die myocarditis wordt genoemd, kan bij sommige patiënten echter zeer ernstig verlopen en op lange termijn hartfalen veroorzaken.
Wat is myocarditis?
Myocarditis is een zeldzame inflammatoire hartspierziekte, goed voor ongeveer 25% van de hartspierziekten. Het wordt gekenmerkt door verstoring van hartspiercellen. Het is een belangrijke ziekte in termen van het veroorzaken van langdurige problemen in de hartspier. We kennen de ware frequentie niet, omdat het bij veel patiënten vordert met zeer milde symptomen en de snelheid van volledig herstel hoog is.
Wat veroorzaakt myocarditis?
De meest voorkomende oorzaak van myocarditis zijn virale infecties. Onder virusinfecties zijn "cocsackie" en adenovirus de meest voorkomende middelen. Afgezien van deze virussen is het bekend dat alle bekende virussen myocarditis kunnen veroorzaken. Het kan zich ontwikkelen door verschillende medicijnen, giftige stoffen en andere systeemziekten.
Hoe ontstaat myocarditis?
Virussen dringen de hartspiercellen binnen, vermenigvuldigen zich daar en veroorzaken schade aan de cellen. Als het aantal disfunctionele hartcellen in deze periode bij sommige patiënten te hoog is, kan plotseling hartfalen optreden. Tijdens deze formatie wordt ook vaak het hartzakje aangetast. Deze aandoening wordt myopericarditis genoemd.
Bij een groep patiënten worden door het immuunsysteem antistoffen gevormd tegen de ongebruikelijke eiwitten die vanuit de door de virussen aangetaste hartspiercellen in de bloedsomloop lekken, en deze antistoffen beschadigen de hartspiercellen. Als gevolg hiervan verslechtert de structuur van de hartspier en ontwikkelt zich een beeld van insufficiëntie in de hartspier, die we cardiomyopathie noemen.
Wat zijn de symptomen van myocarditis?
Klinische manifestaties zijn zeer divers. Het kan variëren van milde zwakte tot shock. Bij jonge zuigelingen worden algemene tekenen van verslechtering van de algemene toestand waargenomen, zoals voedingsproblemen, bleekheid en braken. Bij oudere kinderen is het meest voorkomende symptoom pijn op de borst die geen verband houdt met inspanning. Dit symptoom ontwikkelt zich voornamelijk door het effect van het hartmembraan. Het houdt enkele uren aan, bij sommige patiënten kunnen de klachten tot 24 uur aanhouden. Pijn is vaak in de vorm van druk. Bevindingen zoals verspreiding naar de arm en zweten zijn vaak afwezig. Pijn verandert niet met ademhalen.
Andere bevindingen zijn onder meer ritmeproblemen. Ventriculaire aritmieën zijn de meest voorkomende ritmeproblemen. Ventriculaire premature slagen komen vaak voor, terwijl ventriculaire tachycardie zeldzaam is. In snel voortschrijdende gevallen kunnen tekenen van hartfalen zeer snel toenemen.
Hoe wordt het gediagnosticeerd?
Er is vaak een geschiedenis van virale infectie binnen een paar weken in de geschiedenis. Bij sommige patiënten kan een duidelijke geschiedenis van virale infectie niet worden gedetecteerd.
Onderzoeksbevindingen van veel patiënten zijn vaak normaal. Er kan een verhoging van de hartslag optreden. Deze bevinding wordt vaak waargenomen in subklinische gevallen. Onregelmatigheid in het hartritme kan worden opgemerkt door te luisteren. In ernstige gevallen kunnen er tekenen zijn van hartfalen.
Wat is er te zien in het laboratorium?
Veranderingen als gevolg van oedeem in de hartspier in het ECG; geleidingsstoornissen en voortijdige hartslagen kunnen worden waargenomen. Echocardiografisch onderzoek brengt bij de meeste patiënten geen significante bevinding aan het licht. Bevindingen als gevolg van milde klepinsufficiëntie en vochtophoping in het hartzakje kunnen worden waargenomen. In ernstige gevallen kunnen verminderde linkerventrikelcontracties en ernstige klepinsufficiëntie worden waargenomen. Verslechtering van de bewegingen van de hartwand kan worden gedetecteerd door geavanceerde echocardiografische methoden.
Bij laboratoriumonderzoeken kunnen troponine- en creatinekinase-myocardband worden waargenomen, wat duidt op schade aan de hartspier, evenals verhoogde leverfunctietesten. Er zijn in dit opzicht geen duidelijke grenzen. Bij patiënten met pijn op de borst kan de diagnose worden gesteld door troponine- en andere bloedonderzoeken uit te voeren. Myocarditis moet worden vermoed bij patiënten met pijn op de borst en hoge troponinespiegels. Isolatie van virussen is erg moeilijk en kan in sommige gespecialiseerde centra worden gedaan.
Cardiale magnetische resonantie beeldvorming is een zeer bruikbare methode bij de diagnose van myocarditis. In de beginperiode is oedeem in de hartspier prominent aanwezig. Bij veel patiënten is vaak geen afwijking te ontdekken. Deze methode is zeer succesvol in het aantonen van de late toename van bindweefsel in de hartspier bij patiënten met myocarditis.
In verdachte gevallen kunnen pathologisch onderzoek en virusonderzoek worden uitgevoerd door een biopsie uit de hartspier uit te voeren. Deze diagnostische methode moet worden gebruikt als er sprake is van ernstige betrokkenheid van de hartspier.
Hoe moet myocarditis worden behandeld?
Patiënten met aantasting van de hartspier of ophoping van pericardvocht dienen serieus te worden genomen. Veelgebruikte geneesmiddelen voor behandeling zijn niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen. Deze medicijnen worden 4-6 weken gebruikt, afhankelijk van de ernst van de ziekte. Bij sommige patiënten kan intraveneus immunoglobuline (IVIG) worden gegeven, maar de werkzaamheid ervan is controversieel. Daarnaast kunnen meer gecompliceerde behandelingen zoals cortison, azathioprine, cyclosporine A, interferon alfa en OKT3 worden gebruikt wanneer dat nodig is. Onder hen zijn immunoglobuline en cortison de behandelingsmethoden die de meeste voorkeur hebben.
Als er in de vroege periode hartfalen of vochtophoping in het hartzakje is, wordt thuisrust aanbevolen. Patiënten met de diagnose myocarditis dienen zware inspanning te vermijden. Inspanningsbeperking kan worden verwijderd wanneer patiënten met een afwijking die wordt gedetecteerd door echocardiografie of MRI normale waarden bereiken.
Behandeling van hartfalen en aritmieën bij patiënten met myocarditis blijft belangrijk. Bij de behandeling van hartfalen moeten medicijnen worden gebruikt. Interventionele methoden kunnen levensreddend zijn bij patiënten bij wie geen adequaat effect kan worden bereikt. Patiënten die in de beginperiode ernstig hartfalen ontwikkelen, kunnen met een passende behandeling van deze situatie afkomen.
Hebben patiënten met myocarditis een langdurig hartprobleem?
2/3 van de patiënten met myocarditis herstelt volledig. Ongeveer 10% van de patiënten ontwikkelt ernstige hartproblemen die voortgezette behandeling vereisen. Andere patiënten hebben niet-ernstige hartproblemen. Myocarditis is ernstiger bij pasgeboren baby's en heeft meer kans op een permanent hartprobleem.
Op de lange termijn kunnen er door de toename van het bindweefsel in de hartspier problemen met het ritme ontstaan. Patiënten met deze aandoening moeten regelmatig worden gecontroleerd.
